666 lat Kamienia Krajeńskiego [FOTO]

Treść (skrócona) była następująca:

„W imię Pańskie Amen. Ponieważ rozumie się, że ze wszystkich rzeczy należy pamiętać bardziej o sprawach Bożych, niż o ludzkich, z tego powodu my Jarosław, z Bożej Opatrzności Arcybiskup Świętego Kościoła Gnieźnieńskiego, chcemy (…), na ile możemy z Bożą pomocą (…) Tomaszowi dziedzicowi Radzimia i jego potomkom, naszą i wymienionego Kościoła własność nazywaną powszechnie Wawrzyszkowo, położoną w okręgu nakielskim (…), przekazujemy mu ją do lokowania, jako miasto na prawie chełmińskim, dając mu wójtostwo w tym mieście z niżej napisanymi prawami za pewną ilość pieniędzy. (…) Przyznajemy ponadto tym samym obywatelom miejsce do fundowania kościoła, przydzielając wymienionemu kościołowi cztery łany wolne na utrzymanie rektora tego kościoła, dane na wieczne czasy. (…) Prócz tego dla ulepszenia samego miasta dajemy obywatelom dziesięć łanów wolnych, z wolnego prawa i dziesiątego łanu wójta, a następnie z wolnych łanów będzie lokowane miasto i plac miejski… Zachowujemy także obszar do zbudowania dworu i zamku, a dla nas i naszych następców dziesięć mórg poza miastem. (…) Potwierdzamy ponadto, że wcześniej niż za cztery lata, co roku, my będziemy zobowiązani wypłacać czterdzieści, a wójt dwadzieścia marek toruńskich na utrzymanie fosy i obwarowanie wymienionego miasta (…).

Działo się to w Brześciu [Kujawskim] nazajutrz po święcie Scholastyki [obchodzone 10 lutego] to jest w 1359 roku, w obecności szacownych mężów, Jana – dziekana gnieźnieńskiego, uczonego Alberta – dziekana wrocławskiego, Mikołaja – archidiakona krakowskiego, Przeczsława – prepozyta Kościoła św. Grzegorza w Gnieźnie, kanoników wymienionego Kościoła Gnieźnieńskiego oraz skarbnika Bartłomieja i podskarbiego Macieja (…). Napisano ręką Mikołaja plebana w Zdunach, sekretarza naszego dworu [arcybiskupiego]”.

Akt nadania był na tyle podniosłym faktem, iż król Kazimierz Wielki 25 czerwca 1360 roku w Łowiczu potwierdził nadania dla miasta. W myśl tegoż dokumentu mieszkańcy Kamienia byli zwolnieni ze świadczeń na rzecz państwa, a ziemie należące do miasta przeszły we władanie abpa Jarosława Skotnickiego herbu Bogoria. W dokumencie lokacyjnym postanowiono, iż miasto powinno wybudować zamek (przetrwał do początku XVIII w.) oraz mury miejskie. Fragment murów przetrwał do naszych czasów. Odtąd miasto było wyłącznie pod jurysdykcją Kościoła. Kazimierz Wielki zmienił także nazwę Wawrzyszkowa na Kamień.

W okresie staropolskim miasto było siedzibą ogromnego Archidiakonatu Kamieńskiego (od 1512 r.) oraz Kapituły Kolegiackiej Kamieńskiej (od 1651 r.). W latach zaborów (1772-1920) Kamień nosił nazwę „Kamin” i został włączony w 1918 r. do powiatu złotowskiego. W tym czasie do miejscowości przybyli pierwsi mieszkańcy wyznania mojżeszowego i ewangelickiego, którzy rozwinęli handel i rzemiosło. Po 148 latach zaboru pruskiego Kamień oficjalnie został przejęty przez władze polskie dnia 28 stycznia 1920 roku. Lata 20-lecia międzywojennego nadal pozwoliły na wielokulturowość miasta.

HISTORYCZNE KALENDARIUM KAMIENIA KRAJEŃSKIEGO

- w okresie VIII/IX – XI/XII wieku istniała osada nad północno-zachodnim brzegiem j. Mochel
- w 1107 roku pierwsza źródłowa wzmianka o grodzie „Camen” znajdującym się w okolicach dzisiejszego miasta
- w 1225 roku książę Władysław Odonic dokonał zapisów majątkowych na Krajnie i w dokumencie pierwszy raz wymienił gród Camen
- 26 października 1237 roku w dokumencie księcia pomorskiego Świętopełka wymienia się osady: Mochle, Orle i Kruszewo znajdujące się w okolicach dzisiejszego miasta
- w 1339 roku nastąpił najazd Krzyżaków na wieś Wawrzyszkowo (późniejszy Kamień)
- w 1343 roku ogłoszono pokój w Kaliszu pomiędzy Królestwem Polskim a Państwem Krzyżackim, rzeka Kamionka stała się granicą państwową
- 13 czerwca 1343 roku wydano dokument potwierdzający przynależność wsi Wawrzyszkowo do arcybiskupa gnieźnieńskiego Janisława
- w 1347 roku nastąpił najazd wsi Wawrzyszkowo przez biskupa z Kamienia Pomorskiego (położonego nad morzem)
- 11 lutego 1359 roku  w Brześciu Kujawskim abp gnieźnieński Jarosław Bogoria Skotnicki wieś Wawrzyszkowo przeniósł z prawa polskiego, lokując miasto Kamień na prawie niemieckim; założenie Parafii w mieście
- 26 czerwca 1360 roku w Łowiczu król Kazimierz Wielki potwierdza nadane prawa miejskie przez arcybiskupa Skotnickiego
- około 1360 roku powołano kasztelana kamieńskiego (arcybiskupiego) obok kasztelana nakielskiego (królewskiego)
- w latach 1365-1367 nastąpiła budowa murów miejskich
- w 1372 roku prawdopodobnie ukończono budowę murowanego kościoła
- 7 kwietnia 1385 roku abp Bodzęta na prośbę wójta miasta Hermana Templina odnowił w Dużej Cerkwicy przywilej lokacyjny dla Kamienia
- 6 sierpnia 1409 roku nastąpił najazd i spalenie miasta przez Krzyżaków z Człuchowa i Tucholi
- w latach 1413-1414 roku kolejne najazdy miasta przez Krzyżaków
- w 1422 roku nastąpił najazd miasta i spalenie zamku przez Krzyżaków
- w latach 1455/1456/1457/1460/1462 roku kolejne najazdy Krzyżaków na miasto
- 6 czerwca 1457 roku miasto wystawiło 3 pieszych dla obrony Malborka
- 20 października 1512 roku powołano Archidiakonat Kamieński
- w 1522 roku wojska niemieckie spustoszyły miasto i spaliły zamek
- w 1565 roku istniał młyn trójkołowy nad rzeką Kamionką
- 17 czerwca 1578 roku potwierdzono przywilej lokacyjny miasta z XIV wieku
- w 1578 roku prawdopodobnie poświęcono nowy kościół katolicki
- w 1597 roku wydano nowy przywilej dla miasta (zwiększał grunty miejskie, nadawał prawo warzenia piwa, zakazywał osiedlania się w mieście protestantów i Żydów)
- w 1580 roku miasto liczyło około 725 mieszkańców
- 26 września 1619 roku miał miejsce synod duchowieństwa Archidiakonatu Kamieńskiego pod przewodnictwem arcybiskupa Wawrzyńca Gembickiego
- w 1648 roku powstał browar przy rzece Kamionce na terenie dworskich sadów
- 9 stycznia 1651 roku powołano Kapitułę Kolegiacką Kamieńską (liczyła 4 prałatów i 8 kanoników)
- w 1653 roku istniała przy kościele szkoła parafialna (uczył rektor Adam)
- w latach 1709-1711 roku na Krajnie wybuchła epidemia; siedzibę Archidiakonatu z Kamienia przeniesiono do Dużej Cerkwicy
- w 1720 roku miasto liczyło 230 mieszkańców; wydano zgodę na urządzanie 7 jarmarków w roku
- w latach 1720-1723 wybudowano nowy kościół katolicki
- w 1725 roku utworzono folwark Kamień
- 13 września 1772 roku miasto zostało przejęte przez władzę pruską
- 27 września 1772 roku powołano urząd burmistrza z magistratem
- w 1772 roku miasto liczyło 330 mieszkańców
- w 1773 roku powołano powiat kamieński
- w 1802 roku założono cmentarz żydowski (kirkut) przy ul. Chojnickiej
- w 1807 roku właścicielem miasta został francuski marszałek Mortier
- w 1809 roku wybudowano synagogę na ul. Przykop
- w 1810 roku zniesiono Kapitułę Kolegiacką Kamieńską (formalnie istniała do 1820 r.)
- w 1812 roku zbudowano nowy most drewniany na ul. Chojnickiej
- w 1818 roku zlikwidowano powiat kamieński (miasto włączono do powiatu złotowskiego)
- w 1822 roku zniesiono Archidiakonat Kamieński
- 1/2 maja 1822 roku wybuchł pożar miasta (spłonęło: 101 domów, 84 chlewy, 22 stodoły; 655 osób na 696 straciło cały dobytek)
- w 1826 roku w mieście istniała jednoklasowa szkoła katolicka
- w 1828 roku założono pierwszą aptekę w mieście
- w miesiącach październik-grudzień 1831 roku na cholerę zachorowało 26 osób i tyle samo zmarło
- w latach 1831-1839 w mieście istniał pruski sąd miejski
- w 1833 roku pobudowano plebanię katolicką, murowaną
- 23 września 1845 roku wybuchł pożar w mieście (spłonęło: 36 stodół i 5 obór)
- w 1846 roku oddano do użytku nową szkołę katolicką (na dzisiejszej ul. Mickiewicza)
- w 1848 roku założono Kurkowe Bractwo Strzeleckie
- 11/12 grudnia 1850 roku wybuchł pożar w mieście (spłonęło: 18 stodół, 3 obory, 15 szt. bydła)
- w 1852 roku zlikwidowano cmentarz przykościelny katolicki i założono nowy (na ul. Dworcowej),
- w 1854 roku zbudowano szkołę ewangelicką na ul. Sępoleńskiej
- w 1856 roku zaczęto brukować ulice miejskie
- w 1858 roku zbudowano na rynku studnię o głębokości 50 stóp
- w latach 1861-1865 dobudowano do kościoła katolickiego nawę poprzeczną (transept)
- 1 marca 1861 roku powołano urząd pocztowy
- w 1862 roku założono cmentarz ewangelicki
- 12 kwietnia 1863 roku poświęcono kaplicę ewangelicką przy ul. Głównej
- 29 lutego 1864 roku powołano ewangelicką gminę wyznaniową z siedzibą w Kamieniu
- 13 lipca 1866 roku wybuchła epidemia cholery, zmarło 69 osób
- w październiku 1866 roku założono Zakład św. Elżbiety
- w 1886 roku rozbudowano szkołę katolicką
- 12 sierpnia 1887 roku wybuchł pożar w mieście (spłonęło 10 stodół)
- w latach 1892-1894 wybudowano linię kolejową
- 3 czerwca 1894 roku założono Straż Ogniową
- 19 lipca 1899 roku konsekrowano nowy kościół ewangelicki przy ul. Głównej (powstał w miejsce kaplicy)
- w 1902 roku oddano nowy magistrat przy ul. Głównej
- 5 czerwca 1905 roku po chorobie zmarł kamieński lekarz dr Franciszek Rogala
- 18 lipca 1905 roku oddano do użytku Zakład św. Anny
- w 1910 roku powstało Kółko Rolnicze
- w 1912 roku wybudowano nowy młyn przy ul. Chojnickiej (w miejsce starego)
- w 1913 roku rozbudowano Zakład św. Anny
- 28 stycznia 1920 roku władzę w mieście z rąk pruskich przejął burmistrz Wojciech Karzycki
- w styczniu 1920 roku przemianowano nazwę miasta z „Kamin” na „Kamień Pomorski”
- w 1921 roku miasto liczyło 1504 mieszkańców, Folwark Kamień 204 mieszkańców
- 26 sierpnia 1921 roku Rada Miejska uchwaliła nowy herb miasta
- 1 kwietnia 1927 roku obszar folwarku Kamień włączono w granice miasta
- w październiku 1927 roku poświęcono 2 nowe dzwony kościoła katolickiego
- 21 lipca 1928 roku przez miasto przejeżdżał prezydent II Rzeczpospolitej Ignacy Mościcki
- w 1931 roku miasto liczyło 1851 mieszkańców
- w 1931 roku uruchomiono „Prywatną Szkołę Katolicką im. św. Królowej Jadwigi”
- 1 kwietnia 1938 roku odłączono od miasta kolonię Dąbrowa
- w styczniu 1939 roku miasto liczyło 1497 mieszkańców
- 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa; miasto zostało zajęte przez wojska Wehrmachtu do godz. 9.00
- 13 lutego 1945 roku miasto zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej przez wojska radziecko-polskie
- 28 lutego 1945 roku w mieście powołano władzę wykonawczą i uchwałodawczą
- 14 marca 1945 roku uruchomiono Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny
- w marcu 1945 roku powołano Komisariat Milicji Obywatelskiej
- w dniach 4-15 kwietnia 1945 roku uruchomiono szkołę powszechną i przedszkole
- w maju 1945 roku miasto liczyło 789 mieszkańców
- w czerwcu 1945 roku powołano Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska”
- 19 czerwca 1945 roku odbył się pierwszy targ po wojnie
- 20 czerwca 1945 roku uruchomiono elektrownię miejską
- 23 listopada 1945 roku ks. Franciszek Rydziewski (przedwojenny proboszcz) ponownie objął Parafię w Kamieniu
- 3 maja 1946 roku otwarto świetlicę miejską
- w 1946 roku otwarto Obwodowy Ośrodek Zdrowia przy ul. Głównej
- w 1948 roku rozpoczęto rozbiórkę wypalonego kościoła ewangelickiego; urządzono skwer na rynku miejskim; założono drużynę piłki nożnej
- w 1949 roku przebudowano most na rz. Kamionce (z drewnianego na betonowy)
- w 1951 roku w mieście były 4 lampy uliczne (na ulicach: Poległych w Radzimiu, Strzelecka, Przykop, Chojnicka)
- w 1951 roku powstał Ośrodek Maszynowy
- w 1953 roku założono Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną
- 1 kwietnia 1954 roku uruchomiono nową aptekę
- w 1954 roku miasto liczyło 1512 mieszkańców
- 15 września 1955 roku kamieński chór „Lutnia” uczestniczył w centralnych Dożynkach w Warszawie
- w 1957 roku w miejsce ruin po kościele ewangelickim urządzono zieleniec
- w 1958 roku poświęcono 2 nowe dzwony w kościele katolickim (poprzednie Niemcy zarekwirowali w czasie wojny)
- w 1961 roku miasto stało się siedzibą dekanatu kamieńskiego
- w 1961 roku odbyła się peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej (w ramach obchodów 1000-lecia państwa polskiego)
- w 1963 roku powstał Dom Pomocy Społecznej dla Dorosłych w Zakładzie św. Anny
- w 1964 roku oddano do użytku „Agronomówkę”, park miejski i plac zabaw; miasto liczyło 1662 mieszkańców
- 1 listopada 1964 roku ponownie erygowano Kapitułę Kolegiacką Kamieńską
- w 1965 roku powstał Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci w Zakładzie św. Elżbiety
- w 1966 roku powołano Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej
- 4 września 1967 roku oddano nową szkołę przy ul. Jeziornej (dzisiejszej Szkolnej)
- 1 września 1969 roku oddano do użytku salę gimnastyczną przy szkole podstawowej
- 1 lipca 1970 roku oddano Dom Kultury
- w 1970 roku zaczęto stawiać domki campingowe w lasku nad j. Mochel
- 1 września 1973 roku powołano Zbiorczą Szkołę Gminną
- 1 maja 1975 roku oddano nowy Ośrodek Zdrowia przy ul. Sępoleńskiej
- w 1976 roku za dworcem kolejowym oddano piekarnio-ciastkarnię, wytwórnię wód gazowanych i rozlewnię piwa
- 21 września 1977 roku zarejestrowano stowarzyszenie Ludowy Klub Sportowy „Kamionka”
- 14 października 1978 roku szkole podstawowej nadano imię „I Armii Wojska Polskiego”
- w 1980 roku oddano do użytku korty tenisowe
- w 1982 roku miasto liczyło 1598 mieszkańców
- w 1985 roku oddano nową Remizę Strażacką dla OSP
- 12 października 1988 roku Szkoła Podstawowa otrzymała sztandar
- 13 listopada 1988 roku oddano do użytku nowy urząd miejski (obecnie funkcjonujący)
- w kwietniu 1989 roku odbyła się peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej
- 12 listopada 1989 roku otwarto stadion miejski przy ul. Chojnickiej
- w 1990 roku miasto liczyło 2050 mieszkańców
- 29 grudnia 1990 roku otwarto nowy Urząd Pocztowo-Telekomunikacyjny przy ul. Głównej
- w kwietniu 1990 roku powołano Posterunek Policji
- 1 maja 1992 roku w nowych granicach utworzono Dekanat Kamieński
- 6 maja 1995 roku kamieńska jednostka OSP otrzymała sztandar
- 30 czerwca 1996 roku oddano Przychodnię Zdrowia przy ul. Wyspiańskiego
- 1 września 1999 roku utworzono Publiczne Gimnazjum
- 1 września 2002 roku powołano Zespół Szkolno-Przedszkolny Szkoły Podstawowej i Przedszkola Samorządowego
- w 2003 roku Publiczne Gimnazjum otrzymało imię „Ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego”
- 26/27 lipca 2008 roku nad j. Mochel odbyła się XIV Ogólnopolska Olimpiada Młodzieży w sportach letnich (piłka siatkowa)
- 14 października 2008 roku oddano halę gimnastyczną Publicznego Gimnazjum
- 30 września 2008 roku miasto liczyło 2365 mieszkańców
-  w okresie 11.02.2009 - 11.02.2010 odbywały się obchody 650-lecia nadania praw miejskich
- 29 maja 2009 roku na rynku miejskim oddano fontannę
- 20 września 2014 roku oddano amfiteatr nad jeziorem Mochel
- 31 grudnia 2017 roku  miasto liczy 2373 mieszkańców
- 30 lipca 2018 roku nastąpiło otwarcie posterunku Policji Państwowej
- 11 listopada 2024 roku na rynku miejskim odsłonięto pamiątkowy Kamień Pamięci i Wdzięczności